Lễ trao giải đặc biệt của Hội thi Khoa học và Kỹ thuật Quốc tế (ISEF 2011) dự kiến diễn ra từ 7-9 giờ tối 12/5 tại Los Angeles, Mỹ (tức 9-11 giờ sáng 13/5 giờ Việt Nam), nhưng rốt cuộc kéo dài tới 10 giờ (tức 12 giờ trưa ở Việt Nam) mới xong, do có quá nhiều giải thưởng được trao.

Hơn 300 giải thưởng đặc biệt đến từ hàng chục cơ quan chính phủ các nước, các tổ chức, hiệp hội, các doanh nghiệp… đã được trao, trước khi lễ traogiải chính thức của ISEF diễn ra vào ngày hôm sau (tức đêm nay giờ Việt Nam).

 

Một trong những cơ quan trao nhiều giải nhất, với tổng giá trị lớn nhất là Quân đội Mỹ. Khoảng hai chục thí sinh các nước được trao các giải từ thấp đến cao của cơ quan này, và đến cuối cùng, giải nhất được xướng lên một cách khá "trúc trắc” nhưng cũng đủ để chúng tôi nhận ra hai cái tên "thuần Việt” là Vũ Mai Anh và Nguyễn Quốc Bảo.

Chạy vào sau cánh gà tìm hai bạn, tôi chờ mãi không thấy đâu, chỉ thấy cả nhóm nhận giải của Quân đội Mỹ đứng chờ để được chụp ảnh lưu niệm, nhưng do thiếu Mai Anh và Bảo nên chưa thực hiện được. Mãi sau thấy cả hai chạy vào mới biết, hai em đang đi vào thì lại nghe xướng tên "giật ngược” trở ra để lĩnh tiếp một giải nữa của Hiệp hội Hóa học Mỹ.

Mai Anh thở hổn hển do phải chạy ngược chạy xuôi trên đôi giày cao gót trong tình trạng hồi hộp. Em tươi cười nói một cách xúc động: "Hai giải thưởng này là một vinh dự vô cùng lớn lao và thể hiện sự biết ơn của chúng em với những người đã ủng hộ, giúp đỡ mình. Cha mẹ và thầy giáo hẳn sẽ rất hạnh phúc”.

Mai Anh và Bảo là hai anh em họ. Bảo học lớp 12, còn Mai Anh học lớp 10 trường Trung học McNeil ở thành phố Austin, bang Texas, Mỹ. Hai anh em đều say mê hóa học. Năm ngoái Bảo đã dự hội thi khoa học cấp thành phố và lên được tới cấp bang thì dừng bước. Nhưng năm nay, cùng với cô em họ, cậu đã tiến được một bước dài và tràn đầy hào hứng chuẩn bị bước vào đại học, với chuyên ngành… đương nhiên là hóa học.

Còn Mai Anh thì vô cùng phấn khích khi lần đầu dự thi đã được giải. Em khẳng định sang năm sẽ tiếp tục nghiên cứu để dự thi ISEF và sẽ còn theo đuổi con đường khoa học lâu dài. Chị Nguyễn Nghiêm, mẹ của Mai Anh, đưa hai bạn tới Los Angeles để dự thi, bày tỏ niềm tự hào với con, cháu mình và "bật mí” rằng chị là một kỹ sư hóa học làm trong Tập đoàn IBM, còn bố của Mai Anh, cũng là người Việt, thì là một tiến sỹ vật lý. Quả là "con nhà tông…”.

Anh chị sang Mỹ từ năm 1975, học trung học và đại học tại Mỹ. Mai Anh sinh tại Mỹ nhưng được bố mẹ giáo dục nên nói tiếng Việt rất tốt và rất lễ phép. Chị Nghiêm tự hào nhận xét rằng cô con gái duy nhất của anh chị rất thông minh, chăm chỉ và học giỏi.

Bảo và Mai Anh đã bước đầu nghiên cứu đúng hướng và thành công một chất "siêu xúc tác” mới, có khả năng truyền dẫn các chất hóa học nhanh và hiệu quả hơn nhiều so với các chất hiện có; đồng thời có tiềm năng sản xuất hàng loạt một cách đơn giản và chi phí thấp. Bảo kể trong kỳ sát hạch, các giám khảo của Quân đội Mỹ đã tỏ ra hết sức quan tâm tới công trình này. Một chuyên gia của họ thậm chí còn hỏi "mượn” ý tưởng của hai em để bổ sung cho một bài thuyết trình sắp tới của ông.

Học bổng trị giá 3.000 USD của Quân đội Mỹ và 1.000 USD của Hiệp hội Hóa học Mỹ sẽ được Bảo và Mai Anh sử dụng để bổ sung cho chương trình đại học của mình. Hai em cũng cho biết, hy vọng sắp tới sẽ có dịp tiếp cận và trao đổi với các công ty dược phẩm để đưa công trình nghiên cứu của mình vào thực tế.

Ngoài Mai Anh và Bảo, khá nhiều thí sinh đến từ khu vực Châu Á như Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ..., và cả nhiều thí sinh người Mỹ gốc Á, cũng đoạt các giải trong ngày hôm nay. Điều này cho thấy, Châu Á đang nổi lên như một lực lượng mạnh và quan trọng của sự nghiệp nghiên cứu khoa học toàn cầu.

Đoàn Việt Nam với các em Nguyễn Hải An, Hà Thúc Tiến và Đoàn Phạm Phước Long, chưa nhận được giải nào tại ISEF 2011. Chúc các em may mắn trong lễ trao giải chính thức, và quan trọng hơn là trên con đường học tập và nghiên cứu khoa học.